Karbon Ayak İzi

KARBON AYAK İZİ: Dünyaya Ne Kadar Zarar Verdiğinin Farkında Mısın?

Dünyanın son yıllarda attığı çığlıkları eminim sen de benim kadar net duyuyorsundur. Seller, depremler, fırtınalar, kuraklık, virüsler ve saymakla bitmeyen birçok felaket yaşamaya başladık. Görünen o ki yaşamaya da devam edeceğiz. Çok değil, birkaç yıl önce Hollywood yapımı filmlerde, beyazperdede izlediğimiz senaryolar artık her akşam haber saatlerinde evlerimizde bizlerle.

“Nasıl bu hale geldik?” demeyeceğim. Fakat bu gidişi durdurabilmek elimizde. Ne kadar doğaya duyarlı bir insan olduğunu düşünsen de gözden kaçırabileceğin noktalar olabileceğini göstermek için yazdım bu yazıyı. Önce “Karbon Ayak İzi Nedir?” ona bakalım. Ardından da nasıl bir iz bırakıyor olabilirsin adım adım izleyelim.

Karbon Ayak İzi kavramıyla 2000’li yılların ortalarında tanıştık. Bu kavram, insan faaliyetleri sonucunda doğrudan ya da dolaylı şekilde ortaya çıkan ve atmosfere yayılan sera gazlarının karbondioksit eşdeğeri ile hesaplanması olarak açıklanıyor. Bu hesaplama genellikle yıl bazında ve gösterimi de ton biriminde yapılıyor.

Bireysel karbon ayak izi hesaplandığı gibi kurumsal, bölgesel hatta ülkesel hesaplar da yapılmakta. Bu hesabın yapılma nedeni ise doğaya verilen zararın miktarını ölçmek ve ardından bunu minimuma indirmek için çalışmalar yapmak.

Bu salınımın en temel kaynağı tabii ki fosil yakıtlar: kömür, petrol, doğalgaz. Bunlar yerine en acil şekilde yenilenebilir yakıt kullanımına geçmek esas olarak görülüyor.

Bireyler olarak bizlerin bu salınıma katkımız ise göz ardı edilemeyecek denli büyük. Beslenme ve tüketim alışkanlıklarımızla farkında olmadan bu zincirin halkalarından birini oluşturuyoruz. Peki bu katkıyı nasıl en aza indirebiliriz?

• Alışveriş yaparken mümkün olduğunca az ambalaj kullanılan ya da doğada çözünebilir ambalaj kullanılan ürünlere yönelmemiz öneriliyor.
• Raflarda karşılaştığımız ve almak üzere olduğumuz ürünün nereden geldiğine hiç baktık mı? Bu ürün ne kadar uzaktan geliyorsa karbon ayak izimiz o denli büyüyor.
• Evden işe, okula ya da herhangi bir aktiviteye giderken, gideceğimiz yere toplu ulaşımla gidebiliyorsak onu tercih etmemiz ya da tek başına değil de aynı yere gidenlerle birlikte gitmemiz öneriliyor.
• Özellikle kırmızı et tüketiminin fazlalığı büyükbaş hayvan üretimini çoğaltıyor. Maalesef büyükbaş hayvanlar da sera gazı üretimi listesinde başı çekiyorlar.
• Her gün evlerimizden çöp diyerek çıkardığımız atıklarımız da listede elbette. Organik atıkların çöp poşetleri içerisinde çöp toplama merkezlerine gidiyor olması öyle acı bir kayıp ki. Oysa belediyeler de bu konuda öne çıkarak parklarda bu organik atıkları gübreye dönüştürebileceğimiz alanlar oluşturabilirler.
• İçtiğimiz su için yanımızda birer matara ya da cam şişe bulundurmanın zamanı geldi de geçiyor öyle değil mi? Dünyayı plastikle yüzlerce defa kaplayabilecek denli çok plastik atığımız var.

Bireysel olarak ben ne yapabilirim demeden harekete geçmek için geç değil. Mikronun makroyu etkileyebildiği bilinen bir gerçekken bireysel alışkanlıklarımızı değiştirerek dünyaya ve geleceğimize katkı sunabiliriz.

Karbon salınımını tersine çeviren, karbondioksit soluyup oksijen salınımı yapan tüm bitkileri ve ağaçları korumak ve daha fazla dikilmesine katkı sağlamak da bir diğer insanlık görevidir.